به منظور ورود به بحث تجارت الکترونیک ابتدا لازم است مقدمه ای کوتاه در باره فناوری اطلاعات داده شود.
فناوری اطلاعات (به انگلیسی: Information Technology یا IT)، همچنانکه به‌وسیله انجمن فناوری اطلاعات آمریکا (ITAA) تعریف شده‌است، «به مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده‌سازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، خصوصا برنامه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزار رایانه می‌پردازد». به طور کوتاه، فناوری اطلاعات با مسائلی مانند استفاده از رایانه‌های الکترونیکی و نرم‌افزار سروکار دارد تا تبدیل، ذخیره، حفاظت، پردازش، انتقال و بازیابی اطلاعات به شکلی مطمئن و امن انجام پذیرد.
اخیرا تغییر اندکی در این عبارت داده می‌شود تا این اصطلاح به طور روشن دایره ارتباطات مخابراتی را نیز شامل گردد. بنابراین عده‌ای بیشتر مایلند تا عبارت «فناوری اطلاعات و ارتباطات» (Information and Communications Technology) یا به اختصار ICT را به کار برند.
فناوری اطلاعات بسیار وسیع‌تر از علم رایانه است. این اصطلاح در دهه ۱۹۹۰ جایگزین اصطلاحات پردازش داده‌ها و سیستم‌های اطلاعات مدیریت شد که در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۶۰ بسیار رایج بودند. فناوری اطلاعات معمولاً به تولید و پردازش و نگهداری و توزیع اطلاعات در موسسات بزرگ اشاره دارد.
ICT یافناوری‌‌اطلاعات و ارتباطات ( Information & Communication Technology)، بدون شک تحولات گسترده ای را در تمامی عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی بشریت به دنبال داشته و تاثیر آن بر جوامع بشری بگونه‌ای است که جهان امروز به سرعت در حال تبدیل شدن به یک جامعه اطلاعاتی است. جامعه ای که در آن دانایی و میزان دسترسی و استفاده مفید از دانش، دارای نقشی محوری و تعیین کننده است. گستره کاربرد و تاثیرات آن در ابعاد مختلف زندگی امروزی و آینده جوامع بشری به یکی از مهمترین مباحث روز جهان مبدل شده و توجه بسیاری از کشورهای جهان را به خود معطوف کرده است.
تجارت الکترونیکی به عنوان یکی از مباحث مهم فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد تاکید کارشناسان بوده و با سرعت در حال جایگزین شدن تجارت سنتی است. در شرایطی که این امر پذیرفته شده است که، فناوری اطلاعات و ارتباطات در حال ایجاد تحول و بازسازی بسیاری از جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی است، این فناوری می‌تواند دارای نقشی ویژه به عنوان ابزاری جهت افزایش رشد اقتصادی در سطح جهان ، خصوصاً در منطقه آسیا- اقیانوس آرام باشد.
تعریف تجارت الکترونیک
دانشمندان و پژوهشگران علوم ، تعاریف مختلفی را برای تجارت الکترونیکی ارایه داده اند. بر پایه برخی از این تعریف ها، تجارت الکترونیکی عبارت است از:
– تجارت الکترونیک (electronicCommerce) که عموما به شکل e -Commerce نیز شناخته می شود، شامل خرید و فروش محصولات یا خدمات از طریق سیستم های الکترونیکی مانند: اینترنت و سایر شبکه های کامپیوتری است.
– انجام کلیه فعالیت های تجاری با استفاده از شبکه های ارتباطی کامپیوتری؛ به ویژه اینترنت.
– الکترونیک، انجام کلیه فعالیت های تجاری با استفاده از شبکه های ارتباطی کامپیوتری، بویژه اینترنت است. و نوعی تجارت بدون کاغذ به حساب می آید.
– ابزار تبادل اطلاعات خرید و فروش و اطلاعات لازم برای حمل ونقل کالاها با زحمت کمتر و مبادلات بانکی با شتاب بیشتر.
– تجارت الکترونیک یعنی انجام مبادلات تجاری در قالب الکترونیکی.
– کاربرد تکنولوژی اطلاعات در تجارت.
– تمام ابعاد و فرآیند بازار را که بتوان با اینترنت و تکنولوژی web انجام داد، تجارت الکترونیکی می گویند.
– تجارت الکترونیک ، مبادله ی الکترونیکی داده هاست. بطور خلاصه می توان گفت که مبادله الکترونیکی داده عبارت از تولید، پردازش، کاربرد و تبادل اطلاعات و اسناد به شیوه های الکترونیکی و خودکار بین سیستم های کامپیوتری و براساس زبان مشترک و استانداردهای مشخص و با کمترین دخالت عامل انسانی.
با استفاده از تجارت الکترونیک ، شرکت ها محدودیت های فعلی را برای ارتباط با یکدیگر نخواهند داشت و ارتباط آن ها با یکدیگر ساده تر و سریع تر صورت می پذیرد. ارتباط فروشندگان با مشتریان نیز می تواند به صورت یک به یک با هر مشتری باشد.
به عبارت دیگر، تجارت الکترونیک نامی عمومی برای گستره ای از نرم افزارها و سیستم ها است که برخی خدمات اینترنتی را (مانند جستجوی اطلاعات، مدیریت تبادلات، بررسی وضعیت اعتبار، اعطای اعتبار، پرداخت به صورت برخط، گزارش گیری و مدیریت حساب ها) به عهده می گیرد. این سیستم ها زیربنای اساسی فعالیت های مبتنی بر اینترنت را فراهم می آورند.
